W3 | Risicopatronen

Risicopatronen

Al met al heeft de doelgroep een druk leven. Ze werken, houden graag hun sociale contacten bij en willen het liefst ook nog voor hun dertigste hun dromen verwezenlijken.

Het onvervuld blijven van eigen behoeften en verlangens, zoals de behoefte aan veiligheid, geborgenheid en verzorging. En daarmee samenhangend, het negeren van verlangens om zelf meer ruimte in te nemen, geen aandacht vragen voor zichzelf, niet voor zichzelf opkomen en de neiging een claimend ander agressief te bejegenen.

Jezelf wegcijferen heeft belonende kanten: het kan strelend zijn voor je ego dat jij de enige bent bij wie een ander terecht kan. En aan de andere kant: doordat je opgaat in de zorg voor anderen, hoef je geen verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen behoeften en verlangens. Ook wordt je niet geconfronteerd met de pijn en het verdriet over je eigen onvervulde verlangens.

Het zijn vaak mensen die uitblinken in altruïsme, opofferingsgezindheid, verantwoordelijkheidsbesef, hulpvaardigheid en het bieden van steun en troost. Uiteraard mooie eigenschappen, maar omdat de ander steeds centraal wordt gesteld, is er vaak weinig of geen ruimte voor de eigen emoties en ervaringen (De Witte, 2010a).

Perfectionisme gaat dus vooral over gericht zijn op de buitenwereld en goedkeuring krijgen. En het gaat ook over je tekortkomingen bedekken. Bewijzen dat je wél goed genoeg bent, terwijl je dat vaak van binnen niet voelt. En dus ga je dat compenseren door heel hard je best te doen. Je probeert de erkenning, waardering en goedkeuring van anderen te krijgen.

• Succes is nooit genoeg. Wat je ook bereikt, je bent er nooit tevreden over. Er is altijd meer en het kan altijd beter.

• Je kan dagen, zelfs weken balen als je een doel niet hebt bereikt. De teleurstelling in jezelf is groot.

• Je hebt een hele specifieke manier in hoe dingen gedaan moeten worden. Een andere manier is niet acceptabel, of vind je in ieder geval erg lastig. “Het spijt me heel erg dat ik je moet laten wachten!” zei ze tegen hem. Eckhart antwoordde daarop heel rustig: “Ik was niet aan het wachten, ik zat in de stilte te genieten van het mooie uitzicht”.

Doordat we als kind geprezen zijn voor onze prestaties en gedrag, zoals cijfers, gehoorzaam zijn, uiterlijk, sport- en schoolprestaties zijn we daar een enorme waarde aan gaan hechten. We hebben daarmee gaandeweg gevaarlijke belemmerende overtuigingen opgepikt als: ‘Ik ben wat ik doe en hoe goed ik dat doe.’ Met het gevolg dat we zijn gaan presteren, pleasen en perfectioneren. Perfectionisme is dan ook op de ander gericht: ‘Doe ik het wel goed?’ en ‘Hoe kan ik beter worden (zodat ik nog meer erkenning en goedkeuring krijg)?’. “Perfectionisme is uitsloverij”, volgens Brown. We sloven ons in zekere mate uit om onze gebreken te verdoezelen, de manier waarop anderen ons zien te beïnvloeden en mensen voor ons te winnen.

Perfectionisme is niet hetzelfde als streven naar kwaliteit. En het heeft ook niets te maken met gezonde prestaties en groei. Het is een schadelijk en verslavend systeem van overtuigingen dat uitgaat van de volgende basisgedachte: ‘Als ik dingen perfect doe en er perfect uitzie, kan ik de pijnlijke gevoelens die schaamte, afkeuring en verwijten veroorzaken, voorkomen of tot een minimum beperken.’

Het is dus een vorm van zelfbescherming en niet van zelfverbetering (De Witte, 2010b).

• Het gevoel hebben dat er nooit genoeg uren in de dag zijn

• Voortdurend naar de klok kijken en er tegen racen

• De frustratie en het falen voelen als je niet bereikt wat je wilde

• Je down voelen omdat je de jaren voorbij voelt vliegen (De Witte, 2010c).